Tôi biết nhiều bạn trai khi chưa có đôi bạn hay chê vợ người nầy xấu như khỉ, bạn trăn năm người kia có một mắt, môi xệ, mắt thịt, lưng tôm, vai rút v. Trong khoảng 13 đến 25, đầu thêm sức nặng và các bộ phận được gân guốc hơn. Sau cùng họ mắc câu mà khi hay được mưu thần chước quỷ thì đời đã hoen ố.
Giá trị của bạn ở đó, chớ không phải ở nhan sắc, ăn mặc, tiền của. Mà ái tình căn cứ vào nhan sắc, khi nhan sắc tàn, hay có khuyết điểm chi đó, nó sẽ phai lạc hay chấm dứt. Tiếc thay nhiều cha mẹ lo mưu sinh, thầy giáo mắc lo trí dục để lắm bạn trai sống cô đơn với nguồn tâm sự lênh lánh của mình.
Phần đông tôn giáo, pháp luật, phong tục chỉ làm hàng rào ngăn cản tội dâm công khai. Tôi lúc làm hiệu trưởng trung học, trong khi học sinh nam nữ thảo luận chung, hay nghe những câu đại khái của nam sinh: ối! Mấy chị mà làm gì! Để tụi tôi. Nay đến lúc có bổn phận phải cho con biết.
Ngay từ tuổi trẻ họ làm những tội nhân mà không hề có ý nghĩ hối tiếc, phục thiện. Phán đoán họ dưới góc cạnh đức thanh khiết, ta thấy họ thủ phần hơn về cứu cánh con người trội hơn các kẻ khác. Tuy vậy, chớ tình yêu chan chưá trong nếp sống của họ đối với bạn đời của mình.
Vào tuổi thanh xuân, bạn trai nào mà không có lần nghĩ y như Ozanam. Đối với bạn trăm năm cũng như con cái, tôi tớ trong gia đình, người nam chớtính khô lạt của mình có thể làm hại cho hạnh phúc cuộc sống chung. Rút cuộc tổ chức thanh niên phần nhiều tốn giờ, tốn tiền, tốn quần áo để đi hội bàn phiếm, để rước chào, để trững giỡn.
Nhưng bây giờ tâm hồn nghe sao bát ngát như sa mạc về đêm. Khủng hoảng nầy nguy hiểm nhất trong các cuộc khủng hoảng tâm lý bạn trai. Tình yêu và ý chí mạnh hơn cả.
Cờ trở gió thế nào thì đời sẽ nhận giá trị bạn thế ấy. Tôi có thể sánh cách miễn cưỡng mà tạm đượctính của bạn trai là ký ninh vàng, còntính của bạn gái là ký ninh đường. Khi nào học được những cách lý luận họ thích sử dụng.
Ngoài xã hội họ quan tâm đến phép lịch sự. Vài tiếng đồng hồ sau, tâm hồn họ lắng xuống, họ bỏ các ý định cũ rồi muốn đi rong chơi. Mà tình yêu có mục đích truyền sinh, phát triển một phần lớn căn cứ vào sự nhận thức nhan sắc.
Một bình thủy tinh muốn giữ được vẻ trong sáng chẳng những xa tránh các chốn xao động nguy hiểm mà còn phải được bọc kiếng, nâng niu như trứng mỏng. Họ tấn công thẳng tay hết. Biết bao cuộc đời bồ liễu phải tan tành và rơi lệ thiên thu sau những lần tham ván bán thuyền của người yêu.
Người bạn gái muốn trao duyên đổi phận cũng phải am tường cátính của bạn trai mà mình yêu. Tôi có bàn chuyện với một nam thanh suốt buổi sớm mai về cuộc sống lục bình, ăn đầu đường ngủ xó chợ của em, em hay lộ vẻ buồn đăm chiêu thỉnh thoảng khóc sướt mướt. Họ tìm những chiếc băng ở những nơi bóng mát, một gocù vườn thanh vắng nào đó để ngồi không.