Và mọi lạc thú hay hứng khởi đều chứa đựng bên trong chính nó hạt giống của khổ đau: đối cực bất khả phân ly của nó, vốn sớm muộn gì cũng hiển lộ ra. Vì vậy, đối với người đã giác ngộ, bên ngoài họ có thể có cảm giác thiếu thốn hay bất toàn khi nhu cầu nam nữ không được đáp ứng, nhưng đồng thời bên trong họ vẫn cảm thấy hoàn toàn trọn vẹn, mãn túc, thanh thản, và an bình. Họ sai lầm nếu như từ sự kiện này họ hình hành cảm nhận về cái tôi và do đó cầm tù bản thân vào cái định kiến cố chấp vai trò nạn nhân tập thể này.
mọi bám víu đều bắt đầu bằng đau khổ và sẽ chấm dứt bằng đau khổ. Hãy nhận hiểu rõ tâm trạng đó ngay vào lúc nó trỗi dậy từ trạng thái ngủ vùi. Sự không tha thứ thường nhằm vào người khác hay vào chính bản thân mình, nhưng cũng có thể nhằm vào bất cứ hoàn cảnh hay tình huống nào đó – trong quá khứ, hiện tại, hay tương lai mà tâm trí bạn không chịu chấp nhận.
Ngài dùng một định nghĩa tiêu cực để cho tâm trí không thể nhào nặn thành một thứ gì đó để đặt niềm tin vào một thành tựu siêu nhiên, một mục tiêu bạn không sao vươn tới được. Trước đây ông đã bàn về tầm quan trọng của việc bắt rễ sâu vào bên trong hay lưu trú ở cơ thể. Nó là niềm tin cho rằng những người khác và những gì họ đã làm cho bạn phải chịu trách nhiệm đối với con người bạn hiện nay, đối với nỗi đau tình cảm của bạn, hay đối với việc bạn không thể là cái tôi đích thực của bạn.
Cơ hội này hầu như luôn bị bỏ lỡ một cách đáng buồn, bởi vì chúng ta sống trong một nền văn hóa hầu như hoàn toàn không biết gì về cái chết, và gần như hoàn toàn không biết thứ gì thực sự quan trọng. Lúc ấy, kỳ kinh nguyệt sẽ trở thành không chỉ là một dấu hiệu đáng vui mừng của nữ tính, mà còn là thời điểm chuyển hóa thiêng liêng khi bạn sản sinh ra một ý thức tỏ ngộ mới mẻ. Sau đó đến lúc mọi hình tướng tâm trí hay các ý nghĩ cũng chết đi.
Và xúc cảm gì nảy sinh bởi cái thông điệp liên tục ấy? Dĩ nhiên là sợ hãi. Chúng vượt quá phạm vi các xúc cảm, nằm ở mức độ sâu thẳm hơn nhiều. Có lẽ tốt nhất nên dùng một thuật ngữ vốn cũng vô phân biệt giống như xúc cảm căn bản ấy, và đơn giản gọi nó là “đau khổ”.
Nhiều tác phẩm đã được lưu hành, và người ta sẽ còn sáng tác nhiều hơn nữa về những cách ứng xử trong đó sự vô minh được phơi bày trong các mối quan hệ nam nữ. Sự chấp nhận chân chính sẽ chuyển hóa những cảm xúc ấy ngay tức thì. Khi bạn vâng phục cái đang là và nhờ đó mà hiện trú toàn triệt, thì quá khứ sẽ mất đi sức mạnh của nó.
Ít ra ban đầu là như thế. Sự thật là không có người nào giác ngộ được nhờ biện pháp chối bỏ hay chiến đấu với xác thân hay nhờ kinh nghiệm vượt ngoài thân xác. Ông ta nói: “Họ luôn luôn tìm kiếm cái gì đó.
Ý thức chẳng thêm được gì và cũng chẳng bớt đi, vì vậy nó đơn giản sẽ tự biểu hiện thông qua một hình tướng nào khác mà thôi. Sau này anh ta mới biết người dân trên đảo đã dạy chúng nói những câu ấy nhằm không ngừng nhắc nhở họ phải hiện trú. Điều gì xảy ra cho cái quầng chứa nhóm đau khổ khi chúng ta tỉnh thức đúng mức để phá vỡ sự đồng hóa của chúng ta với nó?
Hãy cảm nhận luồng không khí ra vào cơ thể bạn. Đức Phật nói rằng đau khổ phát sinh bởi dục vọng, và muốn thoát khỏi nó chúng ta cần phải diệt dục. Thân xác và sự chết là hai phương diện của cùng một ảo tưởng.
Trên đây chỉ là một vài mưu chước quen thường của tâm trí nhằm chối bỏ khoảnh khắc hiện tại, và sự chối bỏ này vốn là một bộ phận thuộc trạng thái ý thức mê muội bình thường. Chẳng hạn, tôi đã từng quan sát những người chất chứa nhiều oán giận bên trong mà không biết và cũng không phát tiết ra được thường rất dễ bị tấn công – bằng lời lẽ hoặc thậm chí bằng bạo lực vật chất – bởi những con người đầy giận dữ khác, và thường không vì nguyên nhân rõ rệt nào cả. Luôn luôn cộng tác với nó, đừng chống lại nó.