Nhưng người ta không thể hiểu nó nếu chỉ nhìn nó qua con mắt của một người hay một phía hoặc một nhóm sử gia lý thuyết đương đại. Sự khác biệt hay sự thay đổi này được phản ánh rõ trong các cuốn bách khoa toàn thư hiện đại. Các giai đoạn trong quá trình học đọc đã được nhiều nhà nghiên cứu tập trung phân tích.
Những thành phố giành được hay bị mất đi đều đã thành tro bụi. Khi 30 tuổi, cơ thể con người đã phát triển hết sức. Cuối cùng là những bài luận chính, hoàn toàn mang tính triết học lý thuyết hay quy phạm về vật lý, siêu vật lý, đạo đức, chính trị và thi ca.
Nên đặt những vấn đề chung hơn trước các vấn đề ít chung hơn và chỉ rõ mối quan hệ giữa các vấn đề. Ông dùng từ pointer-reading để chỉ việc đọc các con số hay ký hiệu trên các dụng cụ khoa học, tức là sử dụng từ reading theo nghĩa hoàn toàn thông dụng chứ không phải theo nghĩa chuyên môn. Quy tắc này được áp dụng cho cả loại sách hướng dẫn.
Bạn phải nhớ đặt chúng trong khi đọc. Ta phải biết họ là ai, và làm cách nào để học hỏi họ. Đối với các vấn đề không quan trọng, bạn chỉ cần liếc qua nhưng phải đảm bảo tìm và đọc các đoạn Newton nêu lên quan điểm chính của ông.
Tương tự, không có tác giả nào, dù tài năng đến đâu, có thể truyền đạt được ý tưởng của mình nếu không có sự hỗ trợ của độc giả, tức là không có sự gặp gỡ về ý tưởng. Không ai có thể tách hoàn toàn bản thân ra khỏi tác phẩm của chính mình. Nếu bạn chưa trả lời hai câu hỏi sau, chưa có ý kiến gì về tính đúng đắn của cuốn sách (một phần hay toàn bộ) và ý nghĩa của nó, thì bạn chưa thể hoàn thành trọn vẹn cấp độ đọc phân tích.
Việc khám phá hiện thực sẽ mang lại hạnh phúc và thoả mãn một phần nào đó trong con người chúng ta mà bình thường ta không thể có được. Euclid mặc định rằng bạn hiểu chính xác tất cả các từ khác trong câu. Nhưng trước khi đi vào vấn đề, chúng tôi muốn cùng bạn xem lại câu hỏi cơ bản thứ tư cần phải đặt ra khi đọc bất kỳ cuốn sách nào.
Ông không cần biết liệu có những cái tương tự như tam giác cân hay không. Những câu quan trọng với tác giả là những câu diễn tả những đánh giá đóng vai trò cơ sở cho toàn bộ lập luận của ông ta. Điều gì liên quan đến sự thay đổi? Trong quá trình biến đổi, có điều gì không thay đổi cũng như có khía cạnh nào của vật không thay đổi đó chịu sự thay đổi không? Khi bạn học được một điều mà trước đây bạn chưa biết, chắc chắn bạn sẽ thay đổi một chút nào đó về kiến thức nhưng bạn vẫn chỉ là bạn như trước đây.
Và rất ít cuốn sách dùng để nhai và tiêu hoá. Cuốn theo chiều gió và Chiến tranh và hoà bình là hai cuốn tiểu thuyết cùng viết về chiến tranh, nhưng giữa chúng không có nhiều nét tương đồng. Bạn không thể nhìn thấy, chạm vào hay tưởng tượng ra khía cạnh chung chung đó.
Tuy nhiên, cũng có thể chúng tôi đã hiểu sai ý bạn. Lý do là vì trong thời gian dừng giữa các lần đọc, suy nghĩ của bạn đã kịp trưởng thành thêm. Hai bước này giúp bạn đoán định trước hai bước đầu của việc đọc phân tích.
Một lần nữa, chúng tôi xin nhấn mạnh rằng một từ có thể là phương tiện để giải thích nhiều thuật ngữ, và một thuật ngữ có thể được diễn giải bằng nhiều từ. Hãy đọc nếu đó là một cuốn sách bìa cứng. Tác phẩm nào trong loạt trường ca kể trên cũng đòi hỏi người đọc rất nhiều đòi hỏi họ phải chú tâm, phải hoà mình với nhân vật, phải tưởng tượng.