vạn sự đều tuỳ thuộc vấn đề đó cả. Vậy mà tôi sẽ khuyên hoài bạn thân và cả kẻ thù của tôi phải đọc thơ rồi mới đọc những thể loại văn khác. Nhưng thế nào bạn cũng phải chú ý tới bổn phận đó vào một lúc khác.
Sự thật ấy đáng buồn lắm, chán nản lắm, u uất lắm phải không bạn? Nhưng tôi cho là đẹp đẽ kia đấy, vì có gắng sức thì ý chí ta mới mạnh được khi làm một việc đáng làm. Thật là một chế độ dân-chủ lý-tưởng. Tôi đề nghị với bạn, mới đầu nên in ít như vậy.
Thường thường ông không yêu thích công việc của mình, may lắm là không ghét nó. Những phút ấy phải thiêng liêng, hoàn toàn thiêng liêng như buổi tập diễn kịch hoặc một cuộc đấu quần vợt. Người ta phải thăm bạn bè.
Lúc này, tôi không cần biết đến nguyên tắc của bạn ra sao. Cho nên khi khởi sự công việc vĩ đại là sống một đời đầy đủ, dễ dàng với 24 giờ một ngày, chúng ta nên hết sức tránh mọi rủi ro trong những bước đầu. Bạn nắm lấy cổ nó, lôi nó về.
Làm như vậy bạn sẽ có được một khoảng thời gian dài ít nhất là 3 giờ. Tiền thuê nhà lại tăng nữa. Năm sau, giờ sau, ngày sau luôn sẵn sàng đợi ta.
Hai mươi bốn giờ đó là của bạn đấy, không có của cải nào quý hơn. Tôi không cần biết bạn tập trung tư tưởng vào cái gì, miễn bạn chịu luyện cái bộ máy suy nghĩ của bạn là được. Tới nơi ông thường phải đợi xe.
Nếu bạn không chịu khó suy nghĩ mệt nhọc 45 phút (mới đầu, công việc ấy chán lắm) thì một giờ rưỡi đọc sách mỗi đêm sẽ uổng lắm. Thế nhưng hàng ngày, vì nhiều lý do, có người đã để thời giờ trôi qua một cách dễ dãi, đã vô tình phung phí vốn liếng quí báu được tạo hoá ban cho ấy, tức chuỗi thời gian đã được định sẵn cho mỗi người, là 24 giờ trong một ngày. Xét kỹ, ta thấy tiền bạc là vật chất tầm thường nhất.
Như vậy còn ba buổi tối để thăm bạn hữu, vui thú gia đình, đọc sách tiêu khiển, hút thuốc, làm vườn, thơ thẩn và dự những cuộc thi của các báo. Và thưa bạn, có lẽ bạn là một thư kí công ty địa ốc, bạn ghét nghệ thuật, muốn bồi dưỡng tâm hồn bất diệt mà không thể yêu công việc thư ký của bạn được vì nó đáng chán lắm? Trước hết, xin bạn đề phòng nhiệt tình của mình.
Có một tiểu thuyết Anh, do một nữ sĩ viết, vô cùng hay hơn hết thảy những tiểu thuyết của George Eliot Brontes, cả của Jane Austen, mà có lẽ bạn chưa đọc. Một chương trình làm việc hàng ngày không phải là một tôn giáo. Thành thử có hàng chục vạn giờ mất đi như vậy mỗi ngày chỉ vì người ta ít nghĩ đến thì giờ lắm, không bao giờ đề phòng để khỏi đánh mất nó.
Chúng ta không suy nghĩ. Thời giờ quý hơn tiền bạc nhiều. Bạn đừng quên rằng những điều bất ngờ rất thường xảy ra, cũng đừng quên bản tính của con người.