Loại đầu tiên thường được gọi là quy nạp là loại thứ hai là diễn dịch. Nhưng cũng có sản phẩm mang tính lựa chọn chỉ có thể áp dụng cho một nhóm người nhất định và độc giả phải tự quyết định mình có thuộc nhóm đó hay không. Và tất nhiên mọi người đều hy vọng nhân chứng nói thật.
Vì thế, chúng ta không nên trông chờ sẽ biết đời tư của người đó thật sự như thế nào. Nó thường chứa đựng nhiều điều bí ẩn và nhiều thứ tưởng như vặt vãnh nhưng rất thú vị. Giai đoạn thứ ba, trẻ tiến bộ nhanh chóng trong việc phát triển từ vựng và nâng cao kỹ năng phát hiện nghĩa của những từ mới thông qua các gợi ý trong ngữ cảnh.
Nếu như vậy, ta lại không còn việc gì để làm vì sự nhất trí của các tác giả đã đủ để tháo gỡ vấn đề. Nhưng khi được yêu cầu trình bày lại nhận định theo ý hiểu của họ thì họ thường không thể diễn giải được (ngay cả cách hiểu đơn giản nhất là nếu một vật không tồn tại thì nó không thể hoạt động được). Những đánh giá của bạn sẽ hướng tới kết quả hay sản phẩm đạt được chứ không phải phương tiện tiến hành.
Kết quả tác giả đưa ra có chinh phục bạn hay không phụ thuộc hoàn toàn vào anh ta. Thứ hai, việc mọi người bất đồng quan điểm không có gì quan trọng. Lý do là vì trong thời gian dừng giữa các lần đọc, suy nghĩ của bạn đã kịp trưởng thành thêm.
Spinoza đưa khái niệm này đi xa thêm một bước nữa. Trên đây là một phần những câu hỏi có thể giúp bạn tìm ra vấn đề mà cuốn sách đang cố gắng giải quyết. Đôi khi, các minh họa và biểu đồ cũng giúp bạn hiểu được những hiện tượng đang được miêu tả.
Lý do là Homer chọn chủ đề rất khó để có thể viết hay được. Ví dụ, khi ta muốn đọc một tài liệu nào đó nhưng nó lại được viết bằng tiếng nước ngoài mà ta không thạo lắm. Như vậy, các yếu tố giả tưởng sẽ không còn là những quân tốt di chuyển máy móc trên bàn cờ.
Nhưng bạn phải luôn ghi nhớ một điều là nghệ thuật đọc phân tích chỉ có thể áp dụng khi đọc một cuốn sách đơn lẻ, khi việc hiểu toàn bộ cuốn sách đó là mục đích trước mắt. Quy tắc 8 được phát biểu như sau: TÌM RA HƯỚNG GIẢI QUYẾT CỦA TÁC GIẢ. Đây là một vấn đề rất quan trọng.
Nhưng phần lớn thời gian chúng tôi dành để nhấn mạnh vào các câu hỏi cần phải đặt ra trước tiên và câu trả lời tương ứng có thể có trong quá trình đưa ra các gợi ý về các cách tiếp cận khác nhau khi đọc các loại sách và các tài liệu khác nhau. Trên thực tế, ngày nay triết học cũng như khoa học và toán học không được viết dành cho độc giả bình thường. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra vẫn là liệu có thể viết một tác phẩm triết học hay theo kiểu toán học như Spinoza từng làm hay viết một công trình khoa học theo kiểu đối thoại như Galileo đã cố thử không? Sự thật cho thấy, về phương diện nào đó, cả hai người đều đã thất bại trong việc truyền đạt những gì họ muốn truyền đạt và dường như chính hình thức họ chọn là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến thất bại.
Tuy nhiên, kinh nghiệm cho thấy cách này thường không đem lại kết quả mong muốn. Không bao giờ là quá muộn để giải quyết các vấn đề về toán học. Nhưng giả sử anh ta đọc một cuốn sách lịch sử, trong đó đưa ra một luồng tư tưởng mới, mang tính khám phá hơn, và anh ta tìm cách để hiểu bằng được, tức là đọc để hiểu biết, chứ không phải chỉ lấy thông tin.
Chúng tôi xin tóm tắt lại hai gợi ý về cách đọc sách lịch sử như sau. Đọc một cuốn sách mà luôn có một cuốn từ điển bên cạnh không phải là điều tốt, dù điều này không có nghĩa là bạn đừng bao giờ tra nghĩa của một từ lạ. Chúng ta muốn thế giới tốt đẹp hơn, nhưng hiếm khi hứng thú với những lời kiến nghị thường là cay nghiệt khi mô tả về sự khác biệt giữa hiện thực và những điều lý tưởng của các tác giả.